Дар таърихи мавҷудияти ҳар давлату миллат санаву ҷашнҳои муҳиме ҳастанд, ки сарнавишт ва роҳи ояндаи онҳоро муайян менамоянд. Дар таърихи давлатдории тоҷикон низ чунин санаҳои тақдирсоз кам нестанд. 16 ноябри соли 1992 дар таърихи давлатдории навини тоҷикон санаи муҳиму тақдирсоз ба шумор меравад.
Тавре аз таърих аён аст, солҳои 90-уми асри гузашта пас аз пош хурдани давлати абарқудрати Иттиҳоди Шӯравӣ Тоҷикистон ба оташи ҷанги шаҳрвандӣ кашида шуд. Қувваҳои берунаи манфиатхоҳ бо ҳар роҳ мехостанд миллати тоҷикро ба вартаи нобудӣ расонида, ҳадафҳои нопоку разилонаи худро амалӣ намоянд.
Сохти давлатдорӣ дар Тоҷикистон ба куллӣ фалаҷ гардида буд ва кишварро хатари аз байн рафтан таҳдид мекард. Миллати тоҷик пароканда ва гуреза шуда буд. Хонаву дари мардум чун ҳезуми тар месӯхт ва касеро парвои миллати азияткашидаи тоҷик набуд. Дар чунин як давраи басо душвор 16-уми ноябри соли 1992 Иҷлосияи таърихии XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Хучанд доир гардид ва дар ҷараёни кори он муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва соли 1994 Президенти кишварамон интихоб гардиданд.
Ба бахти миллати тоҷик, Худованд дар симои Эмомалӣ Раҳмон ба сари миллати тоҷик нури сулҳу оромӣ пошид. Ин чеҳраи Худодод тавонист дар ин давраи мудҳиш роҳбарии миллати ҷафодидаи тоҷикро бар уҳда гирад.
Фарзанди фарзонаи миллати тоҷик Эмомалӣ Раҳмон аз рӯзҳои аввали фаъолияти корӣ дар ин вазифаи басо пурмасъулият ба мардуми Тоҷикистон чунин муроҷиат намуда буданд: «Ман ба ҳар яки Шумо дар давраи барои Ватан хеле душвор муроҷиат карда, ба ақлу заковати Шумо, ки ворисони фарзандони барӯманди миллати тоҷик ҳастед, бовар мекунам. Ман қасам ёд мекунам, ки тамоми донишу таҷрибаамро барои дар ҳар хона ва ҳар оила барқарор шудани сулҳ равона карда, барои гул-гулшукуфии Ватани азизам садоқатмандона меҳнат мекунам. Барои ноил шудан ба ин нияти муқаддас, агар лозим шавад ҷон нисор мекунам, чунки ман ба ояндаи неки Ватанам ва ҳаёти хушбахтонаи халқи азияткашидаам бовар дорам».
Таърих гувоҳ аст, ки танҳо шахсиятҳои барҷаста ва беназири башарият ба гуфтаҳои худ содиқ мемонанд ва он чӣ мегуянд, дар амал иҷро мекунанд. Пешвои тоҷикони ҷаҳон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бар савганди худ содиқ монда, барои ба даст овардани сулҳи тоҷикон нахуст дасти мардонагии худро ба сӯи мухолифини ҳукумат дароз карда, сулҳи ҷовидонаи тоҷиконро ба даст оварданд. Барҳақ, тамоми нерӯву ғайрат ва ҳам ҳастияшонро барои ояндаи дурахшони Ватан, пойдории сулҳу субот, ваҳдати миллӣ ва зиндагии пурсаодати халқи азизашон сарф намуданд, ки имрӯзҳо халқи Тоҷикистон дар фазои сулҳу оромӣ умр ба cap бурда истодаанд.
Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таърихи кишвари соҳибистиқлол ҳамчун воқеаи бузурги сиёсӣ мақоми махсусро ишғол менамояд. Маҳз он давлати моро аз вартаи ҳалокат наҷот дода, пояҳои давлати тозабунёди тоҷиконро тақким бахшид.
Маҳз бо шарофати иҷлосияи мазкур Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз ба даст овардани истиқлолият бо роҳи райъпурсии умумихалқӣ Қонуни асосии кишварро таҳия ва қабул намуд. Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои асосии пешрафти ҳокимияти давлатӣ ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсону шаҳрвандро мушаххас ва муайян намудааст.
Ин ҳуҷҷатҳои муҳим ва қабули Қонун “Дар бораи гурезагон”, ки ба онҳо амнияти шахсӣ ва ёрии моддиву имтиёзҳои имконпазирро кафолат медоданд, бори дигар собит сохтанд, ки роҳбарияти нави Ҳукумати Тоҷикистон бо сарварии Эмомалӣ Раҳмон тарафдори сулҳу осоиш аст ва баҳри сохтани ҷомеаи ҳуқуқбунёду демократӣ азму талош дорад ва ҳимояи шарафи инсонии ҳар фардро вазифаи аввалиндараҷаи худ медонад.
Метавон қайд намуд, ки давраи навини қонунгузории кишвар аз ин иҷлосияи тақдирсоз оғоз гардидааст ва дар маҷмуъ, Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ тадбирҳои муҳими сарнавиштсози зеринро анҷом додааст: роҳбарияти нави сиёсии мамлакатро таҳти сарварии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон интихоб намуд, сохтори конститутсиониро дар мамлакат барқарор сохт, хатари пош хӯрдани Ҷумҳурии Тоҷикистон ва парокандагии миллатро пешгирӣ намуд, тадбирҳои мукаммали аз бӯҳрони сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва маънавӣ баровардани ҷомеаро ба миён гузошт, самтҳои асосии сиёсати дохилии мамлакатро муайян намуд, мавқеи байналмилалӣ ва сиёсати хориҷии кишварро муайян сохта, барои ҳамкориҳои судманд бо кишварҳои ҷаҳон роҳ кушод, қонунгузории ҷумҳуриро устувор намуд ва ба рушди он замина гузошт.
Дар маҷмӯъ, Иҷлосияи XVI Шӯрои олӣ 74 қонуну қарор ва фармонро ба тасвиб расонид, ки ба таҳкими пояҳои давлатдорӣ, инкишофи сохторҳои демократӣ, таҳкими ризоияти ҷомеа ва ваҳдати миллӣ замина гузошта, эътимоду боварии мардуми Тоҷикистон ва ҷомеаи ҷаҳониро ба вуҷуд овард.
Мо имруз ифтихор аз он менамоем, ки таҷрибаи сулҳи тоҷиконро ҷомеаи ҷаҳонӣ ҳамчун як мактаби бузурги сулҳофарӣ ва ҳалли низоъ эътироф карда, мавриди омӯзиш қарор додааст.
Бо талошҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон миллати тоҷик ба худшиносии миллӣ расид ва тайи ин солҳо Пешвои миллати тоҷикон дар самти эҳёи фарҳангу арзишҳои миллӣ, ташаккули худшиносӣ ва рӯҳияи ягонаи миллӣ қадамҳои устувор гузоштанд.
Маҳз заҳмат ва талошҳои шабонарӯзии Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон боис гашт, ки Тоҷикистон ҳамчун давлати мустақил ва узви баробарҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ ҷойгоҳи худро дар арсаи байналмилалӣ пайдо кунад.
Воқеан ҳам Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Каҳрамони Тоҷикистон, мухтарам Эмомалӣ Раҳмон рисолати таърихии худро дар назди Ватан, миллат ва таърих сарбаландона ба ҷо овардаанд.
Инак, аз баргузории иҷлосияи таърихии XVI Шӯрои олӣ 30 сол сипарӣ мегардад. Дар ин муддат дар ҷумҳурӣ дастовардҳои бузурги сиёсӣ Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардида, рукнҳои нави давлатӣ, парламенти касбӣ ва доимоамалкунанда ташаккул ёфтанд. Созишномаи умумии сулҳ ва ризоияти миллӣ ба имзо расида, ҷанги шаҳрвандӣ поён ёфт. Ҳазорҳо гурезагон ба Ватан баргаштанд. Дар заминаи сулҳу ваҳдати миллӣ айни ҳол ислоҳоти иқтисодӣ ва иҷтимоӣ дар кишвар босуръат ҷараён доранд. Дастоварди халқи тоҷик обрӯ ва эътибори Тоҷикистонро дар арсаи байналхалқӣ бамаротиб афзуд. Бунёди корҳои азим-нерӯгоҳҳои барқии “Роғун”, Сангтуда 1 ва 2, Помир 1, Нақбҳои «Истиқлол», «Шар-шар» ва «Шаҳристон», бунёди садҳо корхона ва муассисаҳои хурду миёна, таъмиру азнавсозии хатҳои интиқоли барқ, роҳҳо, пулҳо ва ғайра намунаи музаффариятҳои соҳаи иқтисодии кишвар дар ин солҳо аст.
Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳалли чор масъалаи муҳими стратегии аср – баромадан аз бумбасти коммуникатсионӣ, дарёфти истиқлолияти энергетикӣ, таъмини амнияти озуқаворӣ ва саноатикунонии кишварро ба рӯзномаи сиёсати дохилии худ гузошта, марҳила ба марҳила дар иҷрои он муваффақ мегардад.
Сиёсати оқилона, озмудашуда ва мувозини хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар даврони истиқлолият, ташаббусҳои саривақтӣ ва иқдомҳои фаъолонаи Президенти Тоҷикистон дар ҳалли масъалаҳои доғи сайёра, аз қабили таъмини аҳолии рӯи замин бо оби тоза, мубориза ба муқобили паҳншавии экстремизм, терроризм, маводи мухаддир ва ғайра самараи нек ба бор оварда истодаанд. Аз ин ҷост, ки Роҳбари давлати тоҷиконро дар ҷаҳон ҳамчун ташаббускори ҳалли масъалаҳои глобалӣ эътироф мекунанд, ки ин албатта боиси ифтихори ҳар тоҷику тоҷикистонист.
Бо боварии комил метавон зикр намуд, ки мардуми сарбаланди Тоҷикистон минбаъд низ дар иҳотаи Пешвои муаззами миллати худ сарҷамъ ва иттиҳод шуда, баҳри пешрафти кишвари азизамон тамоми кӯшиш ва талоши хешро равона хоҳанд сохт.
Баҳодур Холназар,
директори Муассисаи давлатии
“Озмоишгоҳи миллии референсӣ”
(Дар акс бинои Қасри Арбоби шаҳри Хуҷанд, макони баргузории Иҷлосияи таърихии XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон )